تعرفه گمرکی و نحوه محاسبه آن در ترخیص کالا

آیا می دانید مفهوم تعرفه ی گمرکی چیست؟ آیا با اصطلاح حقوق گمرکی آشنایی دارید؟ مالیات و عوارضی که دولت ها از کالاهای وارداتی یا صادراتی به خاطر اهداف حمایتی، مالی یا ترکیبی از این دو دریافت می کنند را تعرفه گمرکی می گویند.

این تعرفه ی گمرکی دریافتی را در اصطلاح حقوق گمرکی نیز می نامند. این تعرفه ی دریافتی اگر بر اساس ارزش کالا تعیین شود به آن تعرفه ارزشی می گویند.

در این مقاله قصد داریم مفهوم تعرفه گمرکی و نحوه ی محاسبه ی آن را برای ترخیص کالا ها شرح دهیم.

مفهوم تعرفه ی گمرکی در ایران

در ایران در بین تجار تعرفه به دو مفهوم بیان می شود:

• جایگاه کالا در طبقه بندی HS (نمکلاتور سیستم هماهنگ شده)، در این مفهوم بازرگانان و ترخیص کاران درصد یا روش محاسبه میزان حقوق و عوارض گمرکی و مجوزهای مورد نیاز برای ورود کالا، و مجوزهای لازم ترخیص کالا و گروه کالایی برای دریافت ارز یا مجاز بودن واردات و صادرات را تعیین می کنند.

مثال:

تعرفه ی اتوی برقی 85164000 است. باید توجه کنید ارقام تعرفه گمرکی از سمت چپ به راست دو رقم دو رقم خوانده می شود. بنابراین در این مثال تعرفه گمرکی اتو برقی به صورت: هشتادو پنج، شانزده، چهل، دو صفر خوانده می شود.

در مفهوم دوم تعرفه گمرکی به معنای میزان حقوق و عوارض کالا در هنگام اظهار و ترخیص کالا در گمرک است. در این مفهوم ماخذ محاسبه حقوق و عوارض گمرکی مورد نظر است. برای مثال می گوییم تعرفه یخچال چند درصد است که منظور میزان حقوق ورودی قابل پرداخت کالا است که در کتاب تعرفه گمرکی آورده شده است. مثلا برای یخچال 25 درصد است. در این حالت ارزش کالا را در 25 درصد ضرب می کنند تا تعرفه گمرکی بدست آید

مفهوم hs cod چیست ؟

hs cod یك سیستم عملکرد استاندارد سازی کنترل شناسایی و طبقه بندی محصولات می باشد که توسط دولت ها با توجه به سیاست های مالیاتی، قیمت گذاری ، بودجه بندی و اقتصاد طراحی می شوند.

اقدامات تعرفه ای و غیر تعرفه ای مقررات تجارت بین المللی و انواع دیگر از فعا لیت های اقتصادی خارجی و همچنین نگهداری از آمار گمرک در این سیستم گنجانده شده است .
در بازرگانی بین المللی تمامی کالاهای تجاری طبق یك استاندارد هماهنگ جهانی دسته بندی شده و در کتاب مقررات صادرات و واردات ایران )تهیه شده توسط دفتر مقررات صادرات و واردات سازما ن توسعه تجارت ایران ) نیز کالاها در 21 قسمت و 98 فصل در فرمت دو رقمی تا هشت رقمی کدگذاری و بطور سالیانه منتشر و در دسترس عموم قرار می گیرد .

هر کالا دارای یك کد ) شماره تعرفه ( هشت رقمی استاندارد بوده و در تمامی سازمان ها از جمله سازمان امور مالیاتی کشور ، سازمان توسعه تجارت، وزارت صنعت ، معدن و تجارت بطور یکسان مورد استفاده قرار می گیرد که گویای مشخصات کالا می باشد. کد کالای بین المللی مشخص کننده بسیاری از جزئیات کالا می باشد که در بازارهای جهانی خریداران و فروشندگان کالا در فاکتورهای فروش خود کد بین المللی کالا که همان  hs cods می باشد را در فاکتور های خود ثبت می کنند . به بیان دیگر  hs cod یك سیستم عملکرد استاندارد سازی کنترل شناسایی و طبقه بندی محصولات می باشد که توسط دولت ها با توجه به سیاست های مالیاتی ،قیمت گذاری ، بودجه بندی و اقتصاد طراحی می شوند.

hs cod یك سامانه ی بین المللی است که توسط WTO به اجرا درآمده است . در این سامانه تمام کالا بر اساس یك کد 8 یا 10 رقمی در  کشور ها طبقه بندی شده که 4 یا 6 رقم اول بین کشور های عضو مشترک است و 2 یا 4 رقم بعدی بر اساس فضای طبقه بندی کالا های کشور متفاوت می تواند باشد.

از آنجایی که این تعرفه تا 6 رقم اول از سمت چپ در بین کشورها مشترک است لذا می تواند در مکاتبات و مبادلات تجاری استاندارد خوبی برای تشخیص کالا باشد .
دو رقم اول اچ اس کد مربوط به فصل مربوطه است. دو رقم دوم سر دسته را نشان  می دهد و دو رقم سوم زیر دسته را نمایش می دهد.

انواع تعرفه گمرکی

بر اساس هدف، شکل و مقام وضع کننده و … تعرفه ها به انواع مختلف تقسیم می شوند. برای محاسبه ی تعرفه ها دانستن این موارد بسیار مهم هستند.

تقسیم بندی تعرفه گمرکی از نظر هدف

تعرفه مالی: موارد مانند حقوق ورودی خودروی سواری که در قانون بودجه به عنوان درآمدهای وصولی دولت تعیین شده اند از نوع تعرفه های مالی هستند. هدف این نوع تعرفه تامین مخارج مالی دولت است.

تعرفه حمایتی: در این نوع تعرفه هدف تعادل تراز پرداخت ها است. همچنین فراهم آوردن شرایط رقابتی برای کالاهای داخلی در مقابل کالاهای وارداتی نیز از هدف های وضع این نوع تعرفه است.

تعرفه ارشادی: مواردی مانند حقوق ورودی ماشین آلات راهسازی مستعمل که بیشتر از نو هستند از این نوع تعرفه هستند. هدف این نوع تعرفه هدایت تقاضا و تغییر انتخاب مصرف کننده از یک محصول به محصول دیگر است.

انواع تعرفه گمرکی از نظر مقام وضع کننده

تعرفه مستقل: به صورت یک طرفه و توسط کشور ذینفع با توجه به ملاحظات ملی

تعرفه قراردادی: تعرفه هایی که به خاطر قراردادهای دو یا چند جانبه برای مدت معین تعیین می شود

انواع تعرفه گمرکی از نظر شکل

تعرفه واحد: در این نوع برای انواع کالاهای صادراتی و وارداتی ماخذ تعیین می شود.

تعرفه مرکب: در این نوع انواع واردات به نحوی خاص طبقه بندی و برای هر کدام ماخذ تعیین می شود.

انواع تعرفه گمرکی از نظر ماهیت

تعرفه عمومی: در این نوع مبدا کالای وارده در نرخ حقوق ورودی تاثیر ندارد و نسبت به کلیه کالاها یکسان است.

تعرفه ترجیهی: در این نوع تعرفه کمتری نسبت به دیگران در نظر می گیرد و تعرفه ای است که برای کشورهای مبدا خاصی ارفاق قائل می شود.

تعرفه گمرکی از نظر ماخذ محاسبه

تعرفه ارزشی: در این روش نرخ تعرفه در ارزش کالا ضرب شده و حقوق گمرکی قابل وصول حاصل می شود. در این روش باید ارزش کالا را بدانید.

تعرفه مقداری یا ویژه: در این نوع میزان حقوق ورودی در کمیت کالا( عدد، کیلو، لیتر، طول و …) ضرب شده و حقوق ورودی قابل وصول حاصل می شود. به عبارتی حقوق گمرکی قابل وصول تابعی از مقدار یا کمیت کالاست. در این روش دانستن ارزش کالا ضرورت ندارد.

تعرفه مرکب یا مختلط: در این روش روش ارزشی و ویژه با هم استفاده می شود.

نحوه محاسبه هزینه های ترخیص کالا از گمرک

برای محاسبه ی تعرفه گمرکی کالاها به چند دسته تقسیم می شوند. برخی کالاهای صادراتی معاف از عوارض گمرکی و مالیات هستند. اما در مورد برخی کالاها برای جلوگیری از خام فروشی تعرفه گمرکی برای صادرات مشخص می شود. همچنین برای حمایت از تولید داخلی به برخی کالاهای تولید داخل کشور نیز تعرفه در نظر می گیرند.

نحوه ی محاسبه تعرفه گمرکی برای کالا

برای محاسبه ی تعرفه گمرکی ابتدا باید حقوق گمرکی محاسبه شود.

برای محاسبه ی حقوق گمرکی باید ارزش کالا را در قیمت ارز و ماخذ ضرب کنیم.

ماخذ*قیمت ارز*ارزش کالا = حقوق گمرکی

پس از محاسبه ی حقوق گمرکی ارزش افزوده را محاسبه می کنیم. برای محاسبه ی ارزش افزوده تفاوت قیمت های سال را در نظر می گیریم.

در این مرحله ارزش افزوده را در حقوق گمرکی ضرب می کنیم و باقیمت کالا جمع می کنیم. وزارت راه 10 درصدی را از این مقدار کم می کند و مقدار بدست آمده را در قیمت ارز ضرب می کند. با در نظر گرفتن کرایه ی کشور وارد کننده یا صادر کننده و اضافه کردن آن بر مبلغ نهایی حقوق گمرکی بدست می آید. البته برخی هزینه ها مانند انبارداری، تخلیه و بارگیری نیز به این هزینه اضافه می شود.

البته باید بدانید که به صادرات کالاها تعرفه گمرکی تعلق نمی گیرد و کالاهای صادراتی از پرداخت 75/0 هزینه های باربری، تخلیه، بارگیری و انبارداری معاف هستند.

قیمت گذاری در مواقع عدم اعتماد گمرک به فاکتور کالا

در برخی موارد گمرک به فاکتور ارائه شده ی صاحب کالا اطمینان ندارد در این گونه موارد گمرک برای آن کالا بر اساس قیمت عمده فروشی کالا در کشور مبدا ارزشی را در نظر می گیرد. و سپس با در نظر گرفتن بازارهای داخلی هزینه های گمرکی، سود بازرگانی، عوارض و حقوق گمرکی و موارد دیگر قیمت را مشخص می کند.

کالای بدون فاکتور و تعیین قیمت گمرک

گاهی برخی کالاها بدون فاکتور به گمرک ارائه می شود. در این مواقع قوانینی وجود دارد و قیمت بر این اساس محاسبه می شود.

• قیمت بر اساس ارزش معاملاتی کالاهای یکسان تعیین می شود.
• قیمت بر اساس ارزش معاملاتی کالاهای مشابه که قبلا قیمت گذاری شده اند محاسبه می شود.
• قیمت از طریق استنباط تعیین می شود.
• قیمت از طریق روش ارزش محاسباتی برای آن محصول محاسبه می شود.
• قیمت از طریق روش محاسباتی بررسی معکوس تعیین می شود.

گواهی مبداء و فاکتور کالا اسنادی هستند که در گمرک در رابطه با ارزش خرید کالا ارائه می شود. و از طریق این اسناد قیمت و ارزش کالا تعیین می شود.

برگ سبز کالا

زمانی که گمرک به کالایی اجازه ی واردات و صادرات می دهد به کالا برگ سبز تعلق می دهد که در واقع یک مجوز برای ورود و خروج است.

محاسبه ی هزینه برگ سبز

گمرک در مقابل ارائه ی برگ سبز بر اساس حقوق گمرکی، سود بازرگانی، مالیات ارزش افزوده، مالیات علی الحساب و عوارض هلال احمر یا هزینه های دیگر مبلغی را در یافت می کند. و برگ سبز را ارائه می دهد.

در برخی موارد هزینه هایی نیز بر اساس هزینه های تخلیه، انبارداری استاندارد، آزمایش و … مبلغی نیز به هزینه های برگ سبز اضافه می شود.

سخن آخر

همان طور که در بالا اشاره کردیم گمرک برای صادر یا وارد کردن کالا هزینه هایی را در نظر می گیرد همچنین برای صدور برگ سبز قوانین و مراحلی باید طی شود. پیشنهاد ما به تجار برای اینکه کلیه ی این مراحل را به راحتی و کوتاه ترین زمان طی نمایند این است که از شرکت های با تجربه در زمبنه ی ترخیص کالا کمک بگیرند. با سپردن کلیه ی امور ترخیص کالا به شرکت سلام گمرک تجارت خود را با خیال راحت انجام دهید.